صفر تا 100خط تولید عرقیات و نوشیدنی های گیاهی

مراحل خط تولید عرقیات و نوشیدنی های گیاهی چیست؟ راه اندازی خط تولید عرقیات گیاهی به چه صورت است؟ سلام خدمت شما دوست عزیز?. در این پست از علم فود قصد داریم به طور کامل مراحل خط تولید عرقیات و نوشیدنی های گیاهی بررسی کنیم. تا پایان این مطلب با علم فود همراه باشید?.

یک نگاه کلی به خط تولید عرقیات گیاهی

مراحل خط تولید عرقیات و نوشیدنی های گیاهی

انتخاب ماده اولیه گیاهی

متداول ترین مواد اولیه گیاهی که در خط تولید عرقیات و نوشیدنی های گیاهی استفاده میشود، شامل موارد زیر است:

• گل محمدی
• نعناع
• بیدمشک
• کاسنی
• بومادران

اصول انتقال و شرایط نگهداری گیاهان دارویی

گیاهان دارویی و معطر به دو صورت تولید میشوند. برخی از آنها به طور منظم کشت میشوند در حالی که بقیه از رویشگاه های طبیعی جمع آوری میشوند. عملیات برداشت گیاهان دارویی و معطر به جمع آوری بخش هایی از گیاه که دارای مواد مؤثره هستند گفته میشود. گیاهان یا اندام های آنها را باید زمانی برداشت کرد که بالاترین میزان عملکرد و مواد مؤثره را دارند.

از آنجا که مواد مؤثره در یک یا چند بخش گیاه متمرکز هستند تنها برداشت این قسمت های گیاه سودآوری دارد. اندام های گیاهی فاقد یا دارای مقدار ناچیزی مواد مؤثره به عنوان مواد گیاهی نامطلوب و ناخالص به شمار می آیند.

کنترل کیفیت مواد اولیه گیاهی

قبل از ورود گیاهان به خط تولید عرقیات گیاهی باید کنترل کیفیت مواد اولیه مورد بررسی قرار بگیرد. برای کنترل کیفی مواد اولیه باید آزمون ها زیر انجام شود:

• بررسی ویژگی های ظاهری گیاهان دارویی از نظر وجود آفات و بیماری هایی مانند آلودگی های قارچی
• پوسیدگی ریشه و سوراخ شدن برگ ها بررسی نسبت وزنی برگ به ساقه

شست و شوی گیاهان

 در اولین مرحله خط تولید عرقیات و نوشیدنی های گیاهی، شست و شو انجام میشود. گیاهان ورودی بعد از تخلیه شدن از کامیون توسط کارگران و به وسیله چهارشاخ به درون استخر شست و شو، ریخته میشوند و حدود 20 دقیقه در آب میمانند، تا در طی اين مدت خاک و غبار موجود بر روی اندامهای گياه پاک شوند.

استخرهای بزرگ مکانیزه دارای بازوهای چرخان و پمپ تزریق هوا براي شست و شوی بهتر هستند. درون استخر شست و شو، آب باید سطح گیاه را بپوشاند سپس گیاه با چنگک از درون استخر تخلیه و آبکشی میشود. آبکشی میتواند به صورت مکانیزه و با استفاده از سانتریفیوژ و یا به صورت سنتی به وسیله چرخ دستی های آبکشدار در حین انتقال به بخش تقطیر انجام گیرد.

مرحله تقطیر و اسانس گیری

در این مرحله، از روش تقطیر برای اسانس گیری از گیاهان دارویی استفاده میشود. برای انجام عمل تقطیر باید به مواردی مانند وزن نمونه، نسبت وزنی آب به گیاه، حجم دیگ و فضای خالی بالای دیگ توجه كرد.  بدین منظور ابتدا بايد گیاه مورد نظر را وزن و سپس وارد دیگ كرد. 3 برابر وزن گیاه به آن آب افزوده ميشود و یک سوم حجم دیگ به علت تجمع بخار بايدخالی بماند؛ تا از احتمال وقوع انفجار دیگ جلوگیری شود. در این مرحله باید آب و گل به خوبی با هم مخلوط شوند به طوری که گلها که کاملا در آب غوطه ور باشند.

عمل عرقگیری در تمام طول سال انجام پذیر است؛ البته در خارج از فصل برداشت از گیاهان خشک شده در خط تولید عرقیات و نوشیدنی های گیاهی استفاده می‏کنند. دیگ های مورد استفاده با ظرفیت های مختلف از جنس آلومینیوم، استیل و یا مس ساخته میشوند. در صنعت، ديگ های استيل كاربرد بيشتری دارند.

پاستوریزاسیون عرقیات گیاهی

در این مرحله از خط تولید عرقیات گیاهی، به منظور کاهش سرعت فساد و افزایش دوره ماندگاری عرقیات و نیز جهت اطمینان از نابودی میکروب‌های بیماریزای احتمالی موجود در عرقیات، این فراورده ها باید سالم سازی يا پاستوريزه شوند. پاستوریزاسیون عرقیات گیاهی معمولا به دو روش همزمان با بسته بندی و یا بعد از بسته بندی صورت میگیرد.

در روش همزمان با بسته بندی، عرقيات گياهی پس از عبور از فيلتر از ميان پاستوريزاتور صفحه ايی به دمای 72 درجه سلسيوس رسيده و به مدت 15 الی 30 ثانيه در اين دما نگهداری ميشود سپس وارد ظروفی شده كه قبلا با بخار آب استريل شده اند.  در روش پس از بسته بندی، ظروف به مدت 15 دقيقه در دمای 65 درجه سلسيوس نگهداري ميشود. در خط تولید عرقیات و نوشیدنی های گیاهی معمولا از سیستم بسته بندی اسپتیک استفاده میشود.

بسته بندی عرقیات گیاهی

ظروف شیشه ای بهترین ظرف برای بسته بندی عرقیات هستند، زیرا شیشه در مجاورت با عرقیات هیچ واکنشی نشان نمیدهد و به دلیل شفاف بودن به خوبی درون آن دیده میشود؛ اما چون سنگین و گران است از ظروف پلیمری حاصل از رزین های غیربازیافتی برای بسته بندی عرقیات استفاده میشود. برای نگهداری اسانس هم فقط باید از ظروف شیشه ای تیره استفاده كرد.

انتخاب بسته بندی عرقیات گیاهی به مدت زمان نگهداری بستگی دارد. برای نگهداری عرقیات در حجم زیاد و مدت طولانی از مخازن استیل ضد زنگ دارای همزن استفاده ميشود؛ زیرا اسانس و عرق در طی دوره نگهداری از هم جدا میشوند، ولی برای نگهداری عرقيات در حجم کم از ظروف شيشه ای و يا ظروف پلاستیکی سفید رنگ با مواد درجه یک استفاده میشود.

انبارداری عرقیات گیاهی

 بعد از خروج عرقیات از خط تولید عرقیات و نوشیدنی های گیاهی، باید از آنها نگهداری شود تا به مرحله توزیع برسد. انبار نگهداری عرقیات باید دور از نور و خنک باشد؛ زیرا برخورد مستقیم نور و نیز دمای بالای انبار سبب تجزیه ترکیبات مؤثره آنها میشود.  همچنین باید عرقیات به گونه ای چیده شوند که امکان جریان آزادانه هوا در اطراف آنها وجود داشته باشد و باید در قفسه هایی کمی بالاتر از سطح زمین قرار گیرند. بهتر است عرقیات براساس خانواده گیاه جدا از هم نگهداری شوند.

اگر در حوزه صنعت غذا فعالیت میکنید یا به این حوزه علاقه مند هستید، علم فود رو در اینستاگرام دنبال کنید (کافیه روی عکس زیر کلیک کنی:)

علم فود