آزمون های میکروبی آب آشامیدنی چیست؟ سلام به شما دوست عزیز علم فودی. ممنونیم که علم فود رو برای آشنایی با آزمون های میکروبی آب آشامیدنی انتخاب کردید. تا پایان این مطلب با علم فود همراه باشید.
نحوه نمونه برداری برای آزمون های میکروبی آب آشامیدنی
نمونه های آب در شیشه های دهانه گشاد و سترون که دارای سرپوش پیچی و محکم می باشند برداشته می شوند. شیشه های نمونه برداری برای آنهایی که کلرینه شده اند باید حاوی ۱ /۰ میلی لیتر محلول سترون تيوسولفات سدیم ۲ درصد به ازای هر ۱۰۰ میلی لیتر نمونه آب باشند.
باید دقت کرد که از آلودگی نمونه در حین نمونه برداری جلوگیری بعمل آید. شیشه نمونه برداری باید کاملا پر شود. اگر نمونه برداری از شیر آب انجام می گیرد، باید داخل و خارج شیر آب را کاملا تمیز نمود و بعد از اینکه برای چند دقیقه شیر آب باز گذاشته شده، شیر را بسته و با استفاده از چراغ الکلی سرشیر را حرارت داد و سپس آنرا باز کرد تا آب خارج شده و خنک گردد سپس شیشه نمونه برداری را از آب پر نمود.
البته این روش نمونه برداری کیفیت میکروبی منبع آب را مشخص می کند اما اگر منظور جستجوی منشاء آلودگی میکروبی باشد، توصیه می گردد که یک نمونه اولیه قبل از سترون سازی از شیر آب برداشته شود یا از داخل و خارج سرشیر آب نیز به وسیله سواب نمونه برداری شود. نتایج نمونه برداری که منحصرا از منابع آب انجام میگیرد ارزش چندانی ندارد زیرا آلودگی غالبا به طور متناوب دیده می شود.
آزمون های میکروبی آب آشامیدنی
نحوه کشت آب آشامیدنی
چون شیشه یا بطری حاوی نمونه کاملا پر شده است لذا با واژگون کردن بطری به تعداد 25 مرتبه همراه با حرکت سریع چرخشی آن محتویات بطری را مخلوط کرده و سپس یک چهارم آنرا در نموده و در جهت عمودی بطری را ۲۵ بار تکان دهید و در شرایط سترون رقتهای اعشاری تا 10 به توان منفی2 را در یک چهارم محلول سترون غلظت رینگر تهیه کنید و آزمایش زیر را انجام دهید:
شمارش کلی میکروارگانیسم های زنده
یکی از آزمون های میکروبی آب آشامیدنی، توتال کانت است. با استفاده از محیط کشت CPS و پلیت کانت آگار نمونه ها را کشت داده و سپس پتری دیش ها را در حرارت های ۲۵ تا ۳۷ درجه سانتیگراد به مدت ۱۴-۷ روز و ۲ روز قرار دهید.
شمارش کلیفرم ها به روش چند لوله ای
یکی دیگر از آزمون های میکروبی آب آشامیدنی، شمارش کلیفرم ها به روش چند لوله ای است. برای هر یک از رقت های ۱۰ تا 10 به توان 3 تعداد پنج (و یا 3) لوله یا بطری انتخاب کنید. مقادیر زیادتر از یک میلی لیتر آب را به محیط های کشت با غلظت مضاعف و حجم معادل مقدار آب منتقل کنید. اگر احتمال آلودگی زیاد آب وجود دارد، رقت های بیشتر از 10 به توان منفی یک را با استفاده از ۵ (و یا ۳) لوله آزمایش برای هر رقت تهیه کنید. از محیط های کشت مایع که در بخش مربوط (شمارش بیشترین تعداد احتمالی کلیفرم ها) توصیه شده است استفاده نمائید.
بعد از گرمخانه گذاری کلیفرم ها را شمارش کنید. هر یک از لوله های مثبت را مجددا در آبگوشت لاکتوز و آب پپتونه کشت داده و در۴۴/۵ درجه سانتیگراد قرار دهید و بعد از زمان گرمخانه گذاری از نظر وجود اندل آزمایش کنید. اشریشیاکلی گروه در ۴۴/۵ درجه سانتیگراد لاکتوز را تخمير و ایجاد گاز میکند و قادر به تولید اندل در این درجه حرارت می باشد. بنابراین می توان شمارش اشریشیاکی گروه I را نیز انجام داد.
شمارش استرپتوکوکوس فكالیس با روش چند لوله ای
یکی دیگر از آزمون های میکروبی آب آشامیدنی، شمارش استرپتوکوکوس فكالیس به روش چند لوله ای است. برای هر یک ار رقتهای 10 به توان منفی1 تا 10 به توان 2 تعداد ۵ لوله (و یا ۳) را انتخاب کنید. مقادیر بیش از یک میلی لیتر آب در محیط کشت با غلظت مضاعف و هم حجم با نمونه کشت داده می شوند. از محیط کشت مایع گلوکز آزید (Glucose azide broth) استفاده می شود (درجه حرارت گرمخانه ۲۷ درجه سانتیگراد به مدت ۷۲ ساعت است). لوله های مثبت را (گاز تولید کرده اند) یادداشت کرده، برای تأیید آنها از هر یک از لوله های مثبت یک حلقه کشت برداشت کرده و در محیط مایع گلوکز آزید یک برابر غلظت کشت داده و در حرارت 45 درجه سانتی گراد قرار دهید.
تشخیص کلستریدیوم پرفرنژانس
یکی دیگر از آزمون های میکروبی آب آشامیدنی، تشخیص کلستریدیوم پرفرنژانس است. از آنجائی که نسبت کلستریدیوم پرفرنژانس به اشریشیاکلی در مدفوع بسیار کم است لذا جستجوی این میکروارگانیسم در یک نمونه آب، روش دقیقی برای پی بردن به آلودگی آن به یک منشاء مدفوعی که به تازگی ایجاد شده باشد در مقایسه با شمارش کلیفرم ها نمی باشد. در حقیقت چون هاگ کلستریدیوم پرفرنژانس زمان نسبتا طولانی در آب زنده می ماند لذا وجود آن در آبی که فاقد اشتریشیاکلیباشد نشانه آلودگی جزئی آب به یک منشاء مدفوعی است. شیر لیتموس دار جهت تشخیص وجود این میکروارگانیسم در آب مورد استفاده قرار می گیرد.
روش آزمایش برای تشخیص کلستریدیوم پرفرنژانس در آب آشامیدنی
مقدار ۲۰۰ میلی لیتر نمونه آب را به درون ظرف سترون با حجم ۱۰۰۰ میلی لیتر منتقل کرده و به آن مقدار ۴۰۰ میلی لیتر شیر لیتموس سترون (قبلا در حرارت ۱۰۰ درجه سانتیگراد بخار داده شده و هوای آن خارج گردیده و سرد شده و بلافاصله به نمونه اضافه شده است) بیفزائید. سپس ظرف را به مدت ۱۰ دقیقه در حمام آب ۸۰ درجه سانتیگراد حرارت دهید. می توان همزمان ظرف مشابهی را که حاوی ۶۰۰ میلی لیتر آب و یک حرارت سنج است در حمام آب قرار داده و درجه حرارت را کنترل نمود.
انتهای حرارت سنج نباید با دیواره ظرف تماس داشته باشد. سپس ظرف حاوی نمونه و شیر لیتموس را سرد کرده، سطح مایع درون ظرف را با واز پار ذوب و سترون پوشانده و به مدت ۵ روز در گرمخانه ۳۷ درجه سانتیگراد قرار دهید. هر ۲۴ ساعت کشت را از نظر تولید اسید، لخته و انعقاد و گاز بررسی کنید. واکنشی که به عنوان لخته طوفانی «Stormy clot» نامیده می شود مبین وجود کلستریدیوم پرفرنژانس می باشد.
با آماده کردن یک سری از لوله های حاوی حجم های مختلف نمونه آب و تخمین بیشترین تعداد احتمالی با استفاده از جدول MPN می توان آزمایش فوق را به صورت نیمه کمی انجام داد. اما باید به خاطر داشت که به طور معمول کلستریدیوم پرفرنژانس در مقادیر نمونه های کمتر از ۱۰۰ میلی لیتر قابل تشخیص نخواهد بود و باید مقادیر نمونه بیشتری را (۲۰۰ میلی لیتر، ۱۰۰ میلی لیتر و ۵۰ میلی لیتر) کرد. بنابراین ممکن است که جداول MPN ویژه ای مورد نیاز باشند.
دوره آموزشی متخصص آزمایشگاه مواد غذایی
مجموعه علم فود با همکاری یکی از آزمایشگاه های همکار غذا و دارو و سازمان دامپزشکی، دوره آزمایشگاه میکروبی مواد غذایی و آزمایشگاه شیمی مواد غذایی را به صورت کاملا عملی و تحلیلی تهیه کرده است. در این دوره آزمایش های مهم شیمی مواد غذایی از جمله جدول تغذیه ای مواد غذایی که جزء آزمایشات مهم هستند به صورت کاملا عملی آموزش داده شده است. از مواردی که در دوره عملی آزمایشگاه شیمی آموزش داده شده میتوان به اندازه گیری پروتئین، چربی، قند، نمک، اسیدیته، خاکستر، دانسیته، رطوبت و آزمایشات مهم دیگر اشاره کرد.
همچنین در دوره آزمایشگاه میکروبیولوژی مواد غذایی سعی شده چالش های احتمالی در آزمایشگاه میکروبی مواد غذایی بررسی و راه حل هایی برای آن ارائه گردد. نحوه رقت سازی، ساخت محیط کشت، بررسی استاندارد، نحوه افزودن مکمل ها و نحوه کشت و شمارش میکروارگانیسم های مهم و مشترک بین مواد غذایی در این دوره آموزش داده شده است. برای آشنایی با این دوره ها بر روی ثبت نام و شروع یادگیری دوره های شیمی و میکروب کلیک کنید. آزمون های میکروبی آب آشامیدنی در دوره آزمایشگاه های میکروبی مواد غذایی علم فود آموزش داده شده است.
دوره های تخصصی آزمایشگاه مواد غذایی
دوره آزمایشگاه شیمی مواد غذایی
آموزش صفر تا صد آزمایشگاه شیمی مواد غذایی به صورت عملی در سایت علم فود به همراه گواهینامه معتبر آموزشی
دوره آزمایشگاه میکروبی مواد غذایی
دوره تخصصی آزمایشگاه میکروبیولوژی مواد غذایی به همراه آموزش اصول تخصصی کار در آزمایشگاه مواد غذایی
دوست عزیز علم فودی اگر می خوای از دوره های تخصصی که علم فود برگزار میکنه باخبر بشی و کلی مطلب علمی در زمینه صنایع غذایی یاد بگیری علم فود رو در اینستاگرام هم دنبال کن (کافیه روی عکس زیر کلیک کنی تا وارد پیج علم فود بشی):
