آزمون های میکروبی شیر به چه صورت است؟ در این مقاله از علم فود قصد داریم آزمون های میکروبی شیر را بررسی کنیم. با علم فود همراه باشید.
آزمون های میکروبی شیر
برای بررسی آزمون های میکروبی شیر به مواد و ابزار زیر نیاز داریم:
- آون
- همزن
- ظروف نمونه برداری
- ظروف عایق
- برچسب
- لوله آزمایش
- پلیت و پیپت
- شیکر
- شعله
- میزکار
- اتوکلاو
- آون
- الکل 70%
- محلول رقیق کننده(سرم فیزیولوژی یا آب پپتونه یا محلول رینگر)
- شیر پاستوریزه
- دستگاه پرگنه شمار
مراحل آزمایش میکروبی شیر:
الف)نمونه برداری:
1-کلیه وسایل نمونه برداری را در آون با دمای 170 درجه سلسیوس برای مدت ١ تا ٢ ساعت سترون کنید.
2ـ مقدار نمونه را با توجه به حجم تولید انتخاب کنید.
3ـ تمام ظروف را نشانه گذاری کرده و اطلاعات لازم در مورد نمونه را ثبت کنید.
4ـ قبل از انجام آزمون دمای نمونه ها نباید از 5 درجه سلسیوس تجاوز کند.
5ـ برای انتقال نمونه ها از ظروف عایق استفاده کنید.
ب)رقت سازی:
1-تمامی وسایل را سترون کنید.
2ـ سطح میز کار را به الکل آغشته و توسط شعله سترون کنید.
3ـ توسط پیپت درون هریک از لوله های آزمایش، 9 میلیلیتر محلول رقیق کننده بریزید.
4ـ محلول ها را در اتوکلاو استریل کنید.
5- لوله ها را برچسب زده و روی آنها به ترتیب عبارت یک دهم، یک صدم، یک هزارم، یک ده هزارم، یک صدهزارم را قید کنید.
6-یک میلی لیتر از شیر را توسط پیپت بردارید و به لوله اول(0.1)اضافه کرده و با پر و خالی کردن پیپت آن را مخلوط کنید و با شیکر مخلوط نمایید.
7-با یک پیپت استریل دیگر یک میلی لیتر از لوله اول(0.1) را بردارید و به لوله دوم(0.01) اضافه کنید.
8-دوباره روی شیکر قرار دهید و به این ترتیب رقت(0.01)ساخته میشود.
9-برای ساخت رقت های دیگر، به همین ترتیب عمل کنید یعنی از لوله دوم(0.01)یک میلی لیتر بردارید و به لوله سوم(0.001) اضافه کنید. رقت(0.0001) را نیز به همین ترتیب بسازید.
ج)کشت میکروبی به روش سطحی
1-پلیت های حاوی محیط کشت را درگرمخانه 55 ـ50 درجه سلسیوس به مدت 30 دقیقه قراردهید تاسطح محیط کشت خشک شود.
2ـ 0.1 میلی لیتر از رقت های تهیه شده را روی محیط کشت بریزید.
3ـ با استفاده از لوله شیشه ای خمیده رقتها را روی محیط کشت پخش کنید.
4ـ درپلیت ها را ببندید و آنها را به مدت 15 دقیقه درمحیط قراردهید تا سطح آنها خشک شود.
5ـ پلیتها را به صورت وارونه در انکوباتور با دمای 30 درجه سلسیوس به مدت3±72 ساعت قرار دهید.
د)شمارش میکروارگانیسم ها
1-پلیت را روی صفحه دستگاه پرگنه شمار قرار دهید.
2-دستگاه پرگنه شمار را روشن کنید.(در صورت زیاد بودن پرگنه ها،یک چهارم از پلیت ها را شمارش کنید و در عدد 4 ضرب کنید)
3ـ ظرف هایی که بین 30 الی 300 پرگنه دارند را انتخاب کنید. (بهتر است این ظرف ها را
از رقتهای کمتر انتخاب کنید)
4ـ با استفاده از فرمول زیر تعداد کلنی در یک گرم یا یک میلی لیتر نمونه را محاسبه کنید.
عکس رقت × عکس میزان تلقیح × تعداد کلنی= ml or g/cfu (تعداد کلنیها درهر میلیمتر)
توجه1: منظور از میزان تلقیح، مقدار نمونه ای است که از رقت ها برداشته میشود.
توجه2: پلیت ها را در پایان آزمون های میکروبی شیر در اتوکلاو قرار داده و استریل کنید.
توجه3:درصورت موجود نبودن دستگاه پرگنه شمار میتوان شمارش پلیت ها را به صورت چشمی انجام داد.
شمارش و جدا کردن باسیل ها در شیر
یکی از آزمون های میکروبی شیر، شمارش و جداسازی باسیل ها می باشد. از آنجائی که باسیل های هوازی دارای هاگ های نسبتا مقاوم به حرارت می باشند، لذا ممکن است که در اثر حرارت پاستوریزاسیون از بین نروند. برای شمارش کلی هاگ های هوازی شیر را به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در ۷۰ تا ۸۰ درجه سانتیگراد قرار دهید. چون بعضی از باسیل ها دارای هاگ های مقاوم تری نسبت به حرارت می باشند می توان شیر را به مدت ۳۰ دقیقه در ۱۰۰ درجه سانتیگراد حرارت داد.
روش جداسازی و شمارش باسیل ها در شیر
1.مقدار ۵ تا ۱۰ میلی لیتر نمونه شیر خوب مخلوط شده را به داخل یک لوله آزمایش سترون منتقل کنید و در حمام آب ۸۰ درجه سانتیگراد به مدت ۱۰ دقیقه حرارت دهید سپس آنرا خنک کرده، در روی آگار شیر و نشاسته کشت دهید. وجود نشاسته در این محیط رشد و تکثیر هاگ ها را از طریق جذب مواد ممانعت کننده نظیر اسیدهای چرب غیر اشباع که در محیط موجودند، تشویق و ترغیب می نماید.
2.کشت را به مدت ۴ روز در ۳۰ یا ۳۷ درجه سانتیگراد جهت مزوفیل ها و در ۵۵ درجه سانتیگراد برای گرمادوست ها قرار دهید. زمانی که تعداد قابل ملاحظه ای میکروارگانیسم در نمونه وجود داشته باشد برای بعضی از آنها امکان حیات در نمونه های حرارت داده شده وجود دارد و بنابراین پرگنه های ایجاد شده «باسيل» محسوب می گردند.
برای روش فوق به عنوان جانشین با استفاده از شیر سترون ليتموس دار می توان از روش شمارش لوله ای استفاده کرد. در صورت استفاده از این روش باید قبل از حرارت دادن، شیر را با رقت های مورد نظر در لوله ها توزیع نمود که در اینجا قبل از گرمخانه گذاری محیط کشت به لوله اضافه می شود. سپس با استفاده از جدول بیشترین تعداد احتمالی میکروارگانیسم ها مشخص میشود.
بهترین حالت میکروبی شیر بعد از پاستوریزاسیون چیست؟
بعد از پاستوریزاسیون شیر، شمارش کلی نباید از 10 به توان 5 در هر میلی لیتر تجاوز کند. تعداد کلی فرم ها هم باید کمتر از 10 عدد در هر میلی لیتر باشد. شمارش کلی میکروبی شیر هم بلافاصله بعد از فرانید حرارتی نباید از یک عدد در هر میلی لیتر تجاوز کند.
مجموعه علم فود به عنوان همکار آموزشی غذا و دارو، آموزش کنترل کیفیت میکروبی شیر و فراورده های لبنی را به صورت عملی و کاربردی تهیه کرده است. در این دوره آزمایش های میکروبی طبق استاندارد ملی به صورت عملی آموزش داده شده است. برای آشنایی و ثبت نام در این آموزش بر روی مشاهده دوره کلیک کنید. (بعد از گذراندن این دوره امکان دریافت گواهی مورد تایید سازمان غذا و دارو با ۱۰ امتیاز وجود دارد).
دوست عزیز علم فودی اگر می خوای از دوره های تخصصی که علم فود برگزار میکنه باخبر بشی و کلی مطلب علمی در زمینه صنایع غذایی یاد بگیری علم فود رو در اینستاگرام هم دنبال کن (کافیه روی عکس زیر کلیک کنی تا وارد پیج علم فود بشی):
یک پاسخ
با تشکر از مطالب مفید شما
از چه محیط کشتی برای لبنیات باید استفاده کرد؟