صنایع غذایی چیست؟ تکنولوژی در صنایع غذایی چیست؟ برندهای صنایع غذایی (شرکت های صنایع غذایی) در ایران کدامند؟ وضعیت صنایع غذایی در ایران به چه صورت است؟ سلام خدمت شما دوست عزیز علم فودی. ممنونیم که علم فود رو برای پیدا کردن جواب سوال هاتون در مورد صنعت غذایی انتخاب کردید. تا پایان این مطلب با علم فود همراه باشید.
صنایع غذایی چیست؟
صنایع غذایی شامل یک شبکه پیچیده از فعالیت های مربوط به تأمین، مصرف و تهیه غذا و خدمات غذایی است. این حوزه نقش مهمی در توسعه اقتصادی هر ملتی دارد. صنایع غذایی از پویاترین بخش های اقتصادی جهان است. غذا، بخشی اساسی از زندگی ماست. صنایع غذایی برای هر ملتی اساسی و مهم است.
کسانی که رشته مهندسی صنایع غذایی را انتخاب میکنند نقش مهمی در سلامت عمومی، ایمنی غذا، امنیت غذایی، توسعه اجتماعی و تغذیه خواند داشت. (پیشنهاد میکنم مقاله ایا رشته صنایع غذایی خوب است را نیز مطالعه کنید. در این مقاله به طور کامل مشاغل مرتبط به صنایع غذایی، درآمد این رشته را و… بررسی کردیم.)
کیفیت محصول و موارد بهداشتی مهمترین نگرانی در صنعت غذا است. صنایع غذایی فعالیت های متنوعی از جمله تأمین غذا، تولید، برداشت، فرآوری، بسته بندی ، حمل و نقل، توزیع، مصرف و دفع را پوشش می دهد. توسعه رشته صنایع غذایی از اوایل دهه 1900 آغاز شد. پردرآمدترین حوزه های صنایع غذایی فرآوری گوشت، فرآوری سبزیجات و میوه جات، شیرینی سازی، محصولات لبنی، تولید سوسیس و کالباس صنعتی و نانوایی است.
یکی از مهم ترین صنایع هر کشوری، صنعت غذا است. انقدری این صنعت مهم است که هر اتفاقی هم بیفتد آخرین صنعتی است که احتمال دارد، در آن بسته شود. یکی از راه های موفقیت هر کشوری، سرمایه گذاری بر روی صنایع غذایی آن کشور است. برای سرمایه گذاری بر صنعت غذا باید پتانسل های آن منطقه و کشور بررسی شود.
بررسی پتانسیل ها برای سرمایه گذاری بر روی صنعت غذا
یکی از صنایعی که ارزش سرمایه گذاری دارد، صنایع غذایی است. اگر در این صنعت درست عمل کنید، سود خوبی نصیبتان خواهد شد!! اما باید بدانید که بر روی کدام ماده غذایی سرمایه گذاری کنید؟ در کدام منطقه؟ و چه محصولی در چه مقیاسی تولید کنید؟؟ باید پتانسیل های کشور و مناطق مختلف کشور را شناسایی کنید. مثلا می دانیم که در مناطق شمالی، مرکبات فراوان است و به دلیل عدم وجود صنایع تبدیلی بخشی از این میوه ها تبدیل به ضایعات میشود. بنابراین خوب است که در مناطق شمالی واحدهای فراوری مرکبات وجود داشته باشد (در این زمینه میتوانید از تیم مشاوره علم فود راهنمایی و مشاوره دریافت کنید)
بخش های مختلف رشته صنایع غذایی
صنایع غذایی به طور کامل یک صنعت نیست بلکه مجموعه ای از چندین نوع صنعت است که طیف متنوعی از محصولات غذایی را تولید می کند. این بخش شامل کشاورزی، تولید غذا، فرآوری مواد غذایی، نگهداری، بسته بندی، توزیع ، خرده فروشی و تهیه غذا است. رشته صنایع غذایی و صنعت غذا از بخش های زیر تشکیل شده است :
بخش کشاورزی
در این بخش، فرآیند تولید مواد غذایی، خوراک دهی و سایر محصولات مورد نظر است. این بخش شامل کشاورزی، پرورش دام و پرورش ماهی است. این امر همچنین مستلزم تولید تجهیزات کشاورزی، کودها، ماشین آلات مزرعه و دانه های ترکیبی برای تسهیل تولید محصولات کشاورزی است.
فرآوری مواد غذایی
اکثر محصولات کشاورزی فصلی و فاسدشدنی است. از فرآوری مواد غذایی برای تبدیل مواد اولیه به محصولات غذایی قابل فروش استفاده می شود. فراوری مواد غذایی باعث میشود تا درتمام طول سال قابل دسترسی باشند. بسته بندی مواد غذایی، آنها را در مقابل فساد محافظت می کند، ماندگاری و کیفیت غذا را افزایش می دهد.
توزیع غذا
این بخش از صنایع غذایی شامل حمل و نقل، ذخیره سازی و ارائه محصولات غذایی به مصرف کنندگان است. صنایع غذایی برای اتصال بخش های زیاد خود به یک شبکه حمل و نقل نیاز دارد.
مقررات
مقرراتی در مورد تولید و توزیع غذا برای اطمینان از کیفیت و ایمنی وجود دارد. اینها محدودیتهای اعمال شده توسط مقامات دولتی است. برخی از الزامات نظارتی وجود دارد که یک صنعت و تجارت غذایی برای فعالیت باید آنها را انجام دهد. سازمان غذا و دارو مسئول اجرای قوانین و مقررات غذایی است.
خدمات مالی
این خدمات شامل بیمه و اعتبار برای تسهیل تولید و توزیع مواد غذایی است. بیمه نامه ها اختلالات پرهزینه تجاری را که معمولاً در صنعت مشاهده می شود، پوشش می دهند. متخصصان حسابداری مواد غذایی برای ارزیابی ایده ها و فرصت ها از نزدیک با تمام جنبه های صنعت غذا همکاری می کنند.
تحقیق و توسعه
از بدو خلقت بین انسان، غذا و تحقیق رابطه ای نزدیک بوجود امد. انسان برای ادامه حیات نیاز به غذا داشت و اگر موفق نمی شد این نیاز را برطرف نماید بقایش بر روی زمین غیر ممکن می گردید. همین امر موجب شد که انسان های اولیه در جستجوی روش هایی باشند که با کاربرد آنها غذا را برای مدتی طولانی نگهداری نمایند. استفاده از سرما، گرما، حرارت و نور خورشید، نمک، دود و غیره برای نگهداری غذاها ثمره این بررسی هاست.
پس از انقلاب صنعتی و به کارگیری ماشین و شناخت میکروارگانیسم ها و نقش آنها در مواد غذایی تحول بزرگی در صنعت غذا بوجود آمد و تولید غذا با روشهای سنتی تبدیل به تولید غذا با روشهای صنعتی گردید. در این مرحله ارتباط D&R (تحقیق و توسعه) با صنعت غذا ارتباطی تنگاتنگ گردید تا آنجا که در حال حاضر برای تولید غذای سالم و بهداشتی کارخانه های تولید کننده مواد غذایی چاره ای ندارد جز تاسیس و فعال کردن مراکز تحقیق و توسعه این کار در کشور ما شروع شده ولی اگر بخواهیم درکار تولید غذا با کیفیت بالا موفق باشیم ناگزیر هستیم سرمایه گذاری های کلان در امر D&R نماییم.
تکنولوژی در صنایع غذایی
صنایع غذایی مدرن از طیف گسترده ای از فن آوری های پیشرفته استفاده می کند. ماشین آلات کشاورزی (مانند تراکتور) در بسیاری از زمینه های تولید عملاً نیروی انسانی را از بین برده است. ربات ها توانایی فرآوری مواد غذایی، جابجایی مواد غذایی ، بسته بندی مواد غذایی را دارند. آنها به طور باورنکردنی بهره وری را در مقایسه با تولید دستی افزایش داده اند.
نمونه های از تکنولوژی های مورد استفاده در صنایع غذایی
- از حرارت مایکروویو در صنایع غذایی یا طیف سنجی مادون قرمز در تهیه غذا به طور گسترده استفاده می شود.
- از اواپراتورها در تعدادی از صنایع فرآوری مواد غذایی استفاده می شود. مهندسی متابولیک برای تولید کاروتنوئیدها توسط سلولهای مخمر مختلف استفاده شده است.
- از فناوری نانو در فرآوری مواد غذایی، بسته بندی مواد غذایی و نگهداری مواد غذایی استفاده شده است. فناوری نانو میتواند انقلابی را در سیستم های غذایی و کشاورزی ایجاد کند.
- گاز ازن در صنایع غذایی برای ضدعفونی آب برای مصارف مختلف مانند آب آشامیدنی استفاده شده است.
- آنزیم ها، کاتالیزورهای طبیعی واکنش های شیمیایی، توسط تمام سلول های زنده تولید می شوند. از آنها در پردازش مواد غذایی و در صنایع غذایی استفاده می شود.
- از شبیه سازی رایانه ای در تحقیق و توسعه در صنایع غذایی استفاده می شود. این یک نقش اساسی در حل مشکلات پیچیده عملیاتی دارد. شبکه های رایانه ای (مانند اینترنت) زیرساخت های پشتیبانی را برای امکان حرکت جهانی مواد غذایی فراهم می کنند.همانطور که مصرف کنندگان خریدهای آنلاین را ترجیح می دهند، صنعت غذا در حال یافتن راه هایی برای اتخاذ تجارت الکترونیکی به عنوان بخشی از استراتژی های بازاریابی خود هستند.
بررسی برخی از برندهای صنایع غذایی در ایران (شرکت های صنایع غذایی)
صنایع غذایی گلها
مجتمع صنایع غذایی و کشاورزی گلها در سال 1318 فعالیت خود را آغاز کرد. در سال 1345 برند صنایع غذایی گلها مسیر تولید خود را از شکل سنتی به صنعتی تغییر داد که حاصل تلاش مرحوم عبدالرضا کریمی بود. صنایع غذایی گلها امروز با داشتن بیش از 500 نوع محصول دارای تنوع بالایی از محصول در سبد غذایی خانوار می باشد. صنایع غذایی گلها، در تهران، کیلومتر ۷ بزرگراه فتح، خلیج فارس، کوچه گلها واقع است. محصولاتی که صنایع غذایی گلها تولید میکند شامل دسته های زیر میباشد:
- انواع آردها
- انواع ادویه ها
- سویا
- ژله ها
- پودر کیک
- چاشنی ها
- نوشیدنی ها
- شکر
- خشکبار
- رشته ها
- سبزیجات خشک
- سوپ ها و غذاهای نیمه اماده
- غلات
- کنسروها
- نمک ها
- حبوبات
- گلاب و عرق نعنا
- پوشش دهنده ها و …
صنایع غذایی بهروز
صنايع غذايی بهروز نيک در سال 1356 كار خود را آغاز كرد . اين كارخانه در يک منطقه صنعتی و در كيلومتر 15 جاده كرج قزوين قراردارد . توليدات شركت صنايع غذايی بهروز نيک در حال حاضر رب گوجه فرنگی، انواع سس، كنسروجات ، انواع شور، ترشی، انواع مربا، آبليمو و….است.
صنایع غذایی بیژن
صنایع غذایی بیژن کار خود را از سال 1348 آغاز کرده است. بیژن مهاجرین بنیانگذار برند بیژن است. بی سس مایونز، سس کچاپ، سس ماکارونی و پنیر پیتزا برای نخستین مرتبه توسط «بیژن» در ایران تولید و ارائه شده است. صنایع غذایی بیژن در تهران، بزرگراه فتح، خیابان هفده شهریور، کوچه کاوش، پلاک 10 واقع شده است. از محصولات آن میتوان به انواع سس، شوریجات و ترشیجات، رب، روغن، زیتون، آبلیمو و آبغوره، سرکه، عسل، کشک، کنسرو و مربا اشاره کرد.
صنایع غذایی سحر
شرکت صنایع غذایی سحر تحت مالکیت بخش خصوصی در سال ۱۳۷۰ واقع در شهر همدان، شهرک صنعتی بوعلی، کیلومتر ۱۵ جاده تهران به منظور تولید انواع مواد غذایی بر پایه محصولات کشاورزی (کنسروهای غیر گوشتی) تأسیس گردید. بنیانگذار صنایع غذایی سحر آقای مسعود توتونچیان است. محصولات صنایع غذایی سحر شامل انواع رب، انواع سس سرد، انواع سس گرم،انواع شور و ترشی، انواع کنسرو، انواع کمپوت، انواع مربا و عسل میباشد.
صنایع غذایی کوروش
صنعت غذایی کورش از شرکت های زیرمجموعه گروه صنعتی گلرنگ می باشد که در سال 1380 با نام کشت و صنعت گلبرگ بهاران با هدف ورود به حوزه صنايع غذايی آغاز به کار کرد. از بدو تاسیس شرکت، تولید محصولات متنوعی چون انواع روغن‌های خوراکی، دانه زيتون، روغن زيتون، رب گوجه‌فرنگی، تن‌ماهی، کنسروجات، انواع مربا، ترشی و… با برندهای اویلا، فامیلا و کیمبال و سانتین در برنامه کار قرار گرفت.
صنایع غذایی کوروش، اولین کارخانه خود را در سال1392 در شهرک صنعتی حیدریه در استان قزوین خریداری و راه اندازی کرد و یک سال بعد پروژه احداث کارخانه صنعت غذایی کورش در شهرک صنعتی اشتهارد آغاز شد. در حال حاضر تولیدات شرکت در دو کارخانه اشتهارد و تاکستان انجام میشود.
صنایع غذایی اصالت
صنایع غذایی اصالت، تولید کننده انواع محصولات غذایی، در زمینه تولید انواع شور، ترشی، زیتون، عرقیات سنتی، رب، سس، مربا، کنسرو، کشک، آبلیمو و آبغوره فعالیت می کند. جناب آقای محمدعلی هادی‌پور موسس شرکت صنایع غذایی اصالت میباشد. این برند از سال 1359 شروع به فعالیت کرده است. صنایع غذایی اصالت در اصفهان، شرکت صنعت جی واقع شده است.
صنایع غذایی میهن
صنایع غذایی میهن در سال 1350 توسط ایوب پایداری تاسیس شد. محصولات این برند شامل انواع محصولات لبنی میباشد. صنایع غذایی میهن در تهران، كيلومتر 22 جاده تهران ساوه، اسلامشهر، روبروی شهرک قائميه واقع شده است.
صنایع غذایی فارسی
شادروان حاج محمدعلی فارسی بنیان گذار تهیه غذای فارسی در سال 1344 بود. در سـال 1372 اولیـن کیترینـگ غـذای بیـرون بـر را در تهـران، بـه نـام تهیـه غـذای فارسـی در خیابـان دولـت افتتـاح شد. پـس از گذشـت چنـد سـال بـه دلیـل اسـتقبال مـردم، تهیـه غـذای فارسـی جوابگـوی مشـتریان خـود نبـود، لـذا در سـال 87 تصمیـم گرفتـه شـد کارخانـه ای عظیـم در شـهرک خوارزمـی تاسیس گردد.
فعالیت تمام صنعتی صنایع غذایی فارسی با تولید محصولات غذایی آماده و نیمه آماده، انواع سس ها و محصولات پروتئینی (سوسیس و کالباس) با بهترین تکنولوژی ها در سال 1395 آغاز شد. صنایع غذایی فارسی همچنین محصولات هتلی، رستوران، کترینگ و کافی شاپ و غذای گرم روزانه شرکت ها، سازمان ها و ارگان ها را نیز ارائه میدهد. آدرس کارخانه صنایع غذایی فارسی جـاده خـاوران، شـهرک صنعتـی خوارزمــی، فـاز2 2 بعـد از میـدان صنعـت، بلـوار بیــدستــان، صنوبــر9 میباشد.
صنایع غذایی شمس آذر
صنایع غذایی شمس آذر در سال 1358 با عنوان شرکت آرد سازی شمس آذر به بهره برداری رسید.کارخانه شمس آذر دارای سیلوهای ذخیره غلات و همچنین سوله و سردخانه برای فروشگاه محصولات کشاورزی است. این شرکت دارای حدود 3 کیلومتر راه آهن اختصاصی است که برای حمل کلیه غلات و محصولات کشاورزی در سراسر ایران و همچنین حمل و نقل به کلیه خطوط ریلی کشورهایی که با ایران در ارتباط هستند، مورد استفاده قرار می گیرد.
در حال حاضر صنایع غذایی شمس آذر دارای واحدهای مختلفی در زمینه تولید آرد، خطوط تولید ماکارونی، رب گوجه فرنگی و کنسرو، سلفون و کارتن می باشد. همچنین دارای پایانه صادراتی و یکی از اصلی ترین ماشین آلات تولید ماکارونی در ایران است. صنایع غذایی شمس آذر در قزوین، میدان جانبازان واقع شده است.
صنایع غذایی بهانه
گروه تولیدی فرآورده های غذایی آماده پز با نام تجاری (آماده پز،بهانه و مهران)که فعالیت خود را از سال ۱۳۶۸ جهت راه اندازی کارخانه تولیدی صنایع غذایی آغاز نموده است و کارخانه مربوطه در سال ۱۳۷۳ به بهره برداری کامل رسیده است. جناب آقای روح الله جبرائیلی بنیانگذار صنایع غذایی بهانه است. این برند محصولات کنسرو گوشتی و غیرگوشتی، مربا، شوری و ترشی و رب گوجه فرنگی تولید میکند. صنایع غذایی بهانه در رباط کریم، بلوار امام خمینی واقع شده است.
دوره های تخصصی برای مهندسان صنایع غذایی
دوره تخصصی بدو استخدام مسئولین فنی صنایع غذایی
دوره تخصصی مسئولین فنی صنایع غذایی، یکی از دوره های لازم برای مسئولین فنی در بدو استخدام است. در دوره بدو استخدام مسئولین صنایع غذایی که در سایت علم فود به صورت ویدیویی و در بستر اپلیکشین ارائه شده است تمامی مباحث مهمی که مسئولین صنایع غذایی در بدو ورود به واحد تولیدی باید بدانند آموزش داده شده است. بعد از گذراندن دوره گواهی مورد تایید سازمان غذا و دارو با 5 امتیاز بازآموزی ارائه میشود. برای آشنایی با دوره بر روی عکس زیر کلیک کنید:
دوره متخصص آزمایشگاه مواد غذایی
کنترل کیفیت و آزمایشگاه مواد غذایی
مجموعه علم فود به عنوان همکار آموزشی سازمان غذا و دارو، آموزش آزمایشگاه های کنترل کیفیت محصولات غذایی را به صورت عملی و تحلیلی تهیه کرده است. برای آشنایی و ثبت نام در این دوره های آموزشی بر روی مشاهده دوره ها کلیک کنید. (بعد از گذراندن این دوره ها، امکان دریافت گواهی معتبر و مورد تایید سازمان غذا و دارو با امتیاز آموزشی وجود دارد).
وضعیت صنایع غذایی در ایران (بازار صنایع غذایی)
صنایع غذایی و تبدیلی، یکی از مهمترین گروه های صنعتی کشورهای در حال توسعه را تشکیل میدهد که میتواند در توسعه اقتصادی کشورها، نقش موثری داشته باشد. در سال های گذشته بخش صنایع غذایی و تبدیلی کشور به طور چشمگیری پیشرفت کرده است و برندهای مختلف درحال رقابت با یکدیگر هستند و این رقابت در جهت بهبود کیفیت و توسعه سبد محصولات برای جذب مصرف کنندگان و اقشار با ذائقه ها و سلیقه های متفاوت میباشد.
یکی از مزایای رشد صنعت غذایی کشور بحث کاهش ضایعات کشاورزی و تبدیل محصولات کشاورزی به محصولاتی است که ماندگاری بیشتری دارند مانند کنسرو خیارشور، رب گوجه فرنگی، مربا، شوریجات، کنسروهای گوشتی و غیر گوشتی و…. همچنین با رشد صنعت غذایی، افراد زیادی در این صنعت مشغول به کار شدند که این موضوع با افزایش اشتغالزایی و به کارگیری نیروهای متخصص همراه بوده است. به طورکلی میتوان گفت در حال حاضر صنعت غذایی در ایران رشد خوبی داشته و ورود به بازار صنعت غذا میتواند گزینه خوبی برای کارآفرینی و اشتغالزایی باشد.
چالش های صنایع غذایی
صنایع غذایی با چالش های متعددی روبرو است. چالش های مرتبط با سیستم غذایی فعلی مانند تغییر آب و هوا، آلودگی ، دفع کود، آسیب به خاک و آب جنگل زدایی، تخریب محیط زیست و فشار بر منابع طبیعی هر کشوری را مجبور به ایجاد یک سیستم غذایی پایدارتر می کند. استفاده بیش از حد از کودها، سموم دفع آفات و مواد افزودنی غذایی ممکن است بر محیط زیست و سلامت انسان تأثیر منفی بگذارد. رعایت استانداردهای نظارتی مسئله بسیاری از تولیدکنندگان مواد غذایی است.
همانطور که مردم به سمت یک سیاره سبزتر می روند، صنعت غذا باید سیاست های سبز را اجرا کنند. عرضه به موقع محصولات جدید برای بسیاری از شرکت های مواد غذایی دشوار است. روند ایجاد محصولات جدید و مرتبط و انتقال آنها از طریق تحقیق و توسعه، آزمایش و بازاریابی به خرده فروشی زمان بر است. در حال حاضر مصرف کنندگان پشت بسته بندی ها را مطالعه و به به ترکیبات و اجزای تشکیل دهنده مواد غذایی اهمیت بیشتری میدهند. آنها می خواهند بدانند چه موادی در محصولات وجود دارد.
شرکت های صنایع غذایی در یک فضای کاملاً رقابتی و جهانی فعالیت می کنند و باید دائماً درگیر تولید محصول شوند. آنها در وضعیت تغییر ناشی از هزینه عملیات قرار دارند. این تغییر به سمت راه حل های اتوماسیون می رود که می تواند صنعت را فعال تر نماید. صنعت غذا به طور گسترده ای به عنوان قدرت اقتصادی و سیاسی قوی شناخته می شود.
نتیجه گیری
به طورکلی میتوان گفت که رشته صنایع غذایی نقش مهمی در تأمین مواد غذایی برای مصرف انسان دارد. این نیازهای جامعه را از نظر در دسترس بودن، توزیع و کیفیت غذا تأمین می کند. صنعت غذا یکی از پویاترین بخش های اقتصادی جهان است که به سرعت به سمت تکنولوژی های جدیدتر حرکت می کند. با فناوری می توان بیشتر مشکلات صنعت غذا را حل کرد.
به طور کلی میتوان گفت که رشته صنایع غذایی یکی از بهترین رشته هایی است که در آن با دنیایی از مواد غذایی و تکنولوژی های تولید مثل تکنولوژی تولید روغن، قند، گوشت و … آشنا میشوید. در واقع ورود به رشته صنایع غذایی، ورود به دنیای مواد خوراکی است و اگر شما قصد ورود به رشته مهندسی صنایع غذایی را دارید حتما باید علاقه زیادی به دنیای مواد خوراکی و نحوه فراوری آنها داشته باشید.
دوست عزیز علم فودی اگر می خوای از دوره های تخصصی که علم فود برگزار میکنه باخبر بشی و کلی مطلب علمی در زمینه صنایع غذایی یاد بگیری علم فود رو در اینستاگرام هم دنبال کن (کافیه روی عکس زیر کلیک کنی تا وارد پیج علم فود بشی):
