در این پست قصد درایم در مورد روش اندازه گیری چربی شیر، پنیر و خامه به وسیله بوتیرومتر شیر، بوتیرومتر خامه و بوتیرومتر پنیر صحبت کنیم. با علم فود همراه باشید.
بوتیرومتر شیر
شیر به میزان 2.8 تا 6.5% چربی دارد. از آنجایی میزان چربی شیر ارزش اقتصادی دارد، در زمان ورود شیر به کارخانه، میزان چربی آن اندازه گیری میشود. و بر اساس آن به دامدار، پول پرداخت میکنند.
روش ژربر یک روش حجمی برای اندازه گیری چربی شیر و خامه است و از یک چربی سنج مخصوص به نام چربی سنج ژربر یا بوتیرومتر استفاده می شود که از یک مخزن استوانه ای شکل، یک ستون مدرج و یک آمپول انتهایی تشکیل شده است. اساس عمل به این ترتیب است که کازئین شیر، خامه یا پنیر توسط سولفوریک اسید حل می شود و چربی توسط آمیلیک الکل جدا می شود و مقدار آن در ستون مدرج چربی سنج خوانده می شود. بوتیرومتر خامه با بوتیرومتر شیر و بوتیرومتر پنیر متفاوت است.
روش اندازه گیری چربی شیر با بوتیرومتر شیر
- بوتیرومتر ژربر
- یک چوب پنبه برای به عنوان درپوش بوتیرومتر
- سانتریفیوژ
- حمام آب داغ 65 تا 67 درجه سلسیوس
- سولفوریک اسید
- الکل آمیلیک
- نمونه شیر
- پیپت 11میلی لیتری برای نمونه شیر
- پیپت 10 میلی لیتری برای سولفوریک اسید
- پیپت 1میلی لیتری برای الکل آمیلیک
اندازه گیری چربی پنیر به روش ژربر
- 10 میلی لیتر سولفوریک اسید را با یک پیپت به درون بوتیرومتر شیر اضافه کنید.
- 11 میلی لیتر شیر را با احتیاط به بوتیرومتر اضافه کنید، بگذارید به آرامی از دیواره های شیشه پایین بیاید تا با اسید مخلوط نشود.
- سپس 1 میلی لیتر الکل امیلیک را به درون بوتیرومتر شیر اضافه کنید.
- سر بوتیرومتر را با یک پارچه تمیز کنید و با چوب پنبه سر بوتیرومتر شیر را ببندید.
- بوتیرومتر را برعکس نگه دارید و آن را با دست و تکان دهید تا 3 مایع درون بوتیرومتر شیر خوب مخلوط شوند.
- به مدت 5 دقیقه بوتیرومتر شیر را در حمام آب قرار دهید.( به طورکلی بوتیرومتر را باید طوری قرار دهید که آمپول آن به سمت بالا باشد)
- سپس از حمام آب خارج کنید و سپس با یک پارچه خشک کنید.
- بوتیرومترها را درون سانتریفیوژ ژربر به مدت 4 تا 5 دقیقه با 1200 دور در دقیقه قرار دهید.(اگر تنها یک بوتیرومتر دارید می توانید بوتیرومتر دیگری را از آب پر کنید و دقیق روبه روی بوتیرومتر مورد آزمایش قرار دهید)
- درصد چربی شیر را از روی ستون مدرج بوتیرومتر بخوانید.
بوتیرومتر پنیر
در اندازه گیری با بوتیرومتر پنیر، هدف اندازه گیری چربی پنیر بر مبنای ماده خشک است. مواد و وسایل لازم برای اندازه گیری چربی پنیر به صورت زیر است:
- اسید سولفوریک90%
- ایزوآمیلیک الکل
- آب مقطر
- ترازوی حساس
- گیره فلزی
- قاشقک
- بن ماری
- سانتریفیوژ
- بوتیرومتر پنیر(70)
- پیپت 10،11 و 1 میلی لیتری
روش اندازه گیری چربی پنیر با بوتیرومتر پنیر
- ابتدا نمونه پنیر را کاملا” همگن کرده و سپس مراحل بعدی آزمایش را روی آن انجام دهید.
- 5 گرم از نمونه پنیر را در سورنگ مخصوص وزن کنید و به بوتیرومتر پنیر منتقل می نمایید.
- سپس برای جلوگیری از سوختن سریع پنیر حدودا 1 تا 2 سی سی آب مقطر اضافه نمایید.
- سپس 10 سی سی اسید سولفوریک 90% و1 سی سی ایزوآمیلیک الکل اضافه کنید.
- درب بوتیرومتر پنیر را با احتیاط ببندید.
- سپس در بن ماری 70 درجه قرار دهید تا به صورت کامل حل شود.
- بوتیرومتر را بمدت 10 دقیقه در سانتریفیوژ قرار دهید.
- بوتیرومتر پنیر را خارج نمایید و میزان چربی استخراجی را بخوانید و در فرمول زیر قرار دهید:
چربی پنیر بر مبنای ماده خشک =—————————- × 100
بوتیرومتر خامه
اندازه گیری چربی خامه به روش ژربر
- ابتدا دمای خامه را به 20 درجه سلسیوس برسانید.
- 5 گرم از نمونه را در قیف مخصوص خامه توزین کنید.
- خامه را با 5 میلی لیتر آب داغ مخلوط کنید و با یک قیف به بوتیومتر خامه منتقل کنید.
- 10 میلی لیتر اسید سولفوریک را داخل بوتیرومتر خامه بریزید به گونه ای که گردن بوتیرومتر به اسید آغشته نشود.
- یک میلی لیتر الکل آمیلیک اضافه کنید.
- با افزودن مقدار بیشتری آب، حجم محلول موجود را تا 5 میلی لیتر پایین تر از قسمت باریک بوتیرومتر خامه برسانید.
- محتوا را کامل مخلوط کنید و در حمام آب 65درجه سلسیوس قرار دهید.
- بوتیرومتر خامه را 5 دقیقه در سانتریفیوژ قرار دهید.
- سپس در حمام آب 65 درجه قرار دهید و بعد از آن میزان چربی خامه را بخوانید.
منابع:
