نمونه فرم ارزیابی حسی مواد غذایی به چه صورت است؟ سلام به شما دوست عزیز علم فودی. ممنونیم که علم فود رو برای آشنایی و دانلود نمونه فرم ارزیابی حسی مواد غذایی انتخاب کردید. تا پایان این مطلب با علم فود همراه باشید.
ارزیابی حسی مواد غذایی چیست؟
ارزیابی حسی مواد غذایی روشی علمی است که غذا و سایر مواد را به گونه ای که با حواس پنجگانه بینایی، بویایی، چشایی، شنوایی و لامسه ادراک میشوند مشاهده اندازه گیری، بررسی و نتیجه گیری و تعبیر می نماید. مهمترین حواسی که در این ارزیابی دخالت دارند حواس چشایی و بویایی هستند.
در ارزیابی حسی مواد غذایی مصرف کننده به جای دستگاه ها و ابزارهای اندازه گیری از حواس پنجگانه خود به منظور رد یا قبول مواد غذایی استفاده میکند این ارزیابی را «ارگانولپتیک» هم می گویند. Sence و Organ هر دو به معنای حس هستند و Leptic از لغت Leptikos به معنی مورد پذیرش گرفته شده است. روش ارزیابی حسی مواد غذایی بیشتر زمانی اعمال می شود که روش های دیگری برای کنترل کیفیت کافی نباشد و همچنین ویژگیهای وصفی مانند رنگ، طعم و بو، مورد ارزیابی باشند.
ارزیابی حسی مواد غذایی به روش آزمون دوتایی
این روش در ارزیابی حسی مواد غذایی یکی از ساده ترین آزمون های طبقه بندی موجود می باشد که فقط مربوط به دو نمونه است. این روش درباره وجود تفاوت در یک یا چند ویژگی حسی قابل درک کاربرد دارد و قادر به تعیین وجود یک تفاوت قابـل درک در رابطـه با ویژگی معین می باشد.این روش همچنین جهت تفاوت ویژگی را تعیین می کند ولی هیچ نشانه ای از میـزان آن تفـاوت را ارائه نمی دهد. عدم وجود تفاوت برای ویژگی تحت مطالعه دلالت بر عدم وجود تفاوت بین دو محصول نمی باشد. این روش فقط هنگامی کاربرد دارد که محصولات نسبتا یکنواخت باشند.
کاربرد روش آزمون دوتایی در ارزیابی حسی مواد غذایی
کاربرد اول
تعیین آن که آیا تفاوت قابـل درک وجـود دارد (آزمـون دوتـایی بـرای تعیـین تفـاوت) و یـا تفـاوت غیرقابل درک است ( آزمون دوتایی برای تعیین تشابه) ، برای مثال : وقتی که تغییری درترکیبات، فـرآوری، بسته بندی، جابجایی یا عملیات انبارداری، ایجاد می گردد.
کاربرد دوم
قبل از انجام آزمون ارزیابی حسی مواد غذایی به روش دوتایی باید دانست که آزمون مورد نظر آزمون یک طرفه، یـا آزمـون دو طرفـه اسـت در آزمـون یک طرفه مسئول آزمون از قبل جهت تفاوت را می داند و فرضیه دیگر مربوط به وجود یک تفاوت در جهت مورد انتظار است. در آزمون دو طرفه مسئول آزمون هیچ آگاهی اولیه درباره جهـت تفـاوت نـدارد و فرضـیه دیگر مربوط به وجود یک تفاوت در یکی از دو جهت می باشد. آزمون دوتایی را می توان برای مقایسه دو محصول برحسب ارجحیت استفاده کرد.
نمونه فرم ارزیابی حسی مواد غذایی به روش دوتایی
نمونه اول
نمونه دوم
ارزیابی حسی مواد غذایی با روش آزمون سه تایی
این روش از ارزیابی حسی مواد غذایی بررسی وجود تفاوت یا تشابه حسی قابل درک بین نمونه های دو محصول میباشد. این روش یک روش کار انتخابی مورد تاکید بوده و برای اثبات وجود تفاوت در یک یا چند ویژگی حسی کاربرد دارد. این روش از نظر آماری کارآمدتر از آزمون دو از سه شرح داده شده در استاندارد ملی ایران شماره ۸۴۳۷ می باشد اما در استفاده برای محصولاتی که طعم های تأخیری و یا انتقال قوی نشان میدهند، محدود شده است.
این روش حتی در مواقعی که ماهیت تفاوت نامعلوم باشد، کاربرد دارد. به عنوان مثال اندازه و جهت تفاوت بین نمونه ها را تعیین نمیکند و هیچ نشانی از ویژگی یا ویژگی هایی که باعث تفاوت میگردند ندارد. این روش فقط موقعی کاربرد دارد که محصولات به خوبی همگن و یکنواخت شده اند. این روش در موارد زیر مؤثر است:
کاربرد ارزیابی حسی مواد غذایی یه روش سه تایی
کاربرد اول
تعیین این که آیا تفاوت قابل درک وجود دارد (آزمون سه تایی برای تعیین تفاوت) یا تفاوت قابل درک وجود ندارد (آزمون سه تایی برای تعیین تشابه) برای مثال وقتی که تغییری در ترکیبات، فرآوری، بسته بندی جابجایی یا انبارداری ایجاد میگردد.
کاربرد دوم
یا برای انتخاب آموزش و پایش ارزیاب ها
نمونه فرم ارزیابی حسی مواد غذایی به روش سه تایی
نمونه اول
نمونه دوم
ارزیابی حسی مواد غذایی با روش مقیاس پاسخ دهی کمی
این روش از ارزیابی حسی مواد غذایی، برای انواع ارزیابی های کمی، چه عمومی چه خاص و یا عینی و یا خوشایندی به کار میرود. این استاندارد روش های معمول ارزیابی حسی را بیان میکند.
نمونه فرم ارزیابی حسی مواد غذایی به روش پاسخ دهی کمی
نمونه اول
نمونه دوم
ارزیابی حسی مواد غذایی به روش درجه بندی
در این روش از ارزیابی حسی مواد غذایی از یک درجه بندی منظم برای بیان ویژگی استفاده می شود. درجه بندی، قدیمی ترین و پر استفاده ترین روش ها در آزمونهای حسی است. این شکل نشان دهنده پرسش نامه ای ست که از ۵ حد پذیرش و ۱۰ گروه عدد تشکیل شده است. ارزیاب می تواند پس از بررسی نمونه های مورد نظر خود را در مورد آنها بصورت عددی نمره دهد. این نمرات در جدول زیر علامت زده میشود.
ارزیابی حسی مواد غذایی به روش 9 نقطه ای هدونیک
در این روش از ارزیابی حسی مواد غذایی، از کلمات یا جمله هایی برای بیان ۹ حد از میزان پذیرش استفاده میشود و از ارزیاب خواسته میشود نظر خود را در مورد نمونه مورد ارزیابی با یکی از ۹ کلمه جدول زیر بیان کند ،اغلب از این آزمون برای مقایسه محصول با محصول رقبا و یا مقایسه محصول جدید با محصول قدیم استفاده می شود. تجربه نشان داده است که ثبات زیادی در پاسخ های ارائه شده وجود دارد و میتوان به این پاسخها همواره اعتماد نمود.
ارزیابی حسی مواد غذایی به روش دو از سه
در این روش از ارزیابی حسی مواد غذایی سه نمونه مورد ارزیابی قرار میگیرد که در آن دو نمونه یکسان هستند و یکی متفاوت است. ابتدا یکی از دو نمونه مشابه در اختیار ارزیاب قرار گرفته و پس از ارزیابی نمونه از محل خارج شده دو نمونه دیگر در اختیار ارزیاب قرار می گیرد که بایستی نمونه مشابه با نمونه اولی اعلام گردد. ارزیاب باید نمونه ای را که با شاهد متفاوت است معرفی کند.
ارزیابی حسی مواد غذایی به روش مثلث
در این روش از ارزیابی حسی مواد غذایی، دو نمونه یکسان هستند و یکی متفاوت است و ارزیاب، به طور همزمان سه نمونه را دریافت کرده، باید دو نمونه یکسان را شناسایی و معرفی نماید.
دوره متخصص آزمایشگاه مواد غذایی
مجموعه علم فود به عنوان همکار آموزشی سازمان غذا و دارو، دو دوره آموزشی در زمینه آزمایشات کنترل کیفیت مواد غذایی که شامل آزمایشات کنترل کیفیت میکروبی مواد غذایی و آزمایشات کنترل کیفیت شیمی مواد غذایی می باشد را به صورت کاملا عملی و مهارت محور در سایت علم فود ارائه میدهد. این دوره ها در آزمایشگاه همکار سازمان غذا و دارو و سازمان دامپزشکی ضبط شده و آزمون های مهم و نکات مهم آزمایشات مواد غذایی در دوره آموزش داده شده است.
بعد از گذراندن دوره های آزمایشگاه شیمی و میکروب مواد غذایی میتوانید، گواهینامه مورد تایید سازمان غذا و دارو نیز با مجموعا 10 امتیاز بازآموزی کسب کنید. برای آشنایی با دوره های تخصصی آزمایشگاه مواد غذایی بر روی ثبت نام و شروع یادگیری کلیک کنید:
دوره های تخصصی آزمایشگاه مواد غذایی
دوره آزمایشگاه شیمی مواد غذایی
آموزش صفر تا صد آزمایشگاه شیمی مواد غذایی به صورت عملی در سایت علم فود به همراه گواهینامه معتبر آموزشی
دوره آزمایشگاه میکروبی مواد غذایی
دوره تخصصی آزمایشگاه میکروبیولوژی مواد غذایی به همراه آموزش اصول تخصصی کار در آزمایشگاه مواد غذایی
دوره بدو استخدام مسئولین فنی صنایع غذایی
در دوره بدو استخدام مسئولین صنایع غذایی که در سایت علم فود به صورت ویدیویی و در بستر اپلیکشین ارائه شده است تمامی مباحث مهمی که مسئولین صنایع غذایی در بدو ورود به واحد تولیدی باید بدانند آموزش داده شده است. بعد از گذراندن دوره گواهی مورد تایید سازمان غذا و دارو با 5 امتیاز بازآموزی ارائه میشود. برای آشنایی با دوره بر روی عکس زیر کلیک کنید:
دوست عزیز علم فودی، با مراجعه و عضویت در سایت علم فود میتونی به کلی مقاله در زمینه صنایع غذایی و دوره های تخصصی صنایع غذایی دسترسی داشته باشی، کافیه روی لینک زیر کلیک کنی:
