اندازه گیری اندیس صابونی روغن به چه صورت است؟ چگونه اندیس صابونی روغن را اندازه بگیریم؟ سلام به شما دوست عزیز علم فودی. ممنونیم که علم فود رو برای آشنایی با آزمون اندازه گیری اندیس صابونی روغن انتخاب کردید. تا پایان این مطلب با علم فود همراه باشید.
صابونی کردن روغن به چه معناست؟
اصطلاح صابونی کردن نشان دهنده ی هیدرولیز یک استر به الکل و اسید می باشد. در مورد روغن ها و چربی ها واکنش بین قلیا و چربی است که منجر به تشکیل صابون و گلیسرین میشود. اندیس صابونی روغن عبارت است از مقدار میلی گرم هیدروکسید پتاسی که برای صابونی کردن یک گرم روغن لازم است.
اساس آزمون اندیس صابونی روغن چیست؟
اساس آزمون اندازه گیری اندیس صابونی روغن عبارت است از صابونی کردن وزن معینی از روغن و چربی با مقدار مشخص و بیش از مقدار مورد نیاز پتاس الکلی و سپس تیتراسیون پتاس اضافی با اسید استاندارد. با استفاده از آزمایش شاهد مقدار اسیدی را که معادل کل پتاس اضافه شده به نمونه است را اندازه گیری میکنیم و اختلاف حجم اسید در دو تیتراسیون شاهد و نمونه، حجم پتاس مصرف شده برای صابونی کردن وزن مشخصی از چربی را تعیین میکند.
اهمیت اندازه گیری اندیس صابونی روغن چیست؟
از آزمون اندازه گیری اندیس صابونی روغن، جهت تعیین درجه خلوص تشخیص نمونه های نامعلوم ترکیب چربی ها و تقلبات در روغن ها استفاده می شود. عدد صابونی شاخصی است از وزن مولکولی نسبی گلیسریدهای تشکیل دهنده در روغن. اگر تری گلیسرید شامل اسیدهای چرب با وزن مولکولی پایین باشد تعداد مولکول های موجود در یک گرم چربی بیشتر از مواردی است که اسیدهای چرب دارای زنجیره ی طولانی با وزن مولکولی زیاد باشند.
بنابراین هر چه وزن مولکولی اسیدهای چرب تشکیل دهنده یک چربی پایین تر باشد اندیس صابونی آن بیشتر است و بالعکس با استفاده از این اندیس میتوان میانگین وزن مولکولی اسیدهای چرب یک چربی را تعیین کرد.
تجهزات و مواد آزمون اندیس صابونی روغن
ارلن مایر درب سمباده ای
ترازوی دیجیتال
کاغذ صافی
پیپت حبابدار ۵۰ میلی لیتری
مبرد برگردان
بورت
مواد و معرف های مورد نیاز
پتاس الکلی ۰/۷۱۵ نرمال
فنل فتالئین
اسید کلریدریک ۰/۵ نرمال
روش آزمون اندازه گیری اندیس صابونی روغن
مرحله اول
توزین حدود ۵-۴ گرم نمونه در ارلن درب سمبادهای با دقت ۰/۰۰۰۱ اگر روغن مایع نباشد باید ذوب کرده و از کاغذ صافی عبور دهیم تا تمام ناخالصی ها خارج شود و در مورد کره و مارگارین حرارت باید در حدود ۴۰ باشد و پس از ذوب ، فاز رویی را صاف کرده و مقدار مورد نیاز نمونه را از کره صاف شده را برمیداریم. روغن را نباید در حرارت های بالا ذوب کرد بلکه حرارت باید در حدود چند درجه بالاتر از نقطه ذوب باشد.
مرحله دوم
افزودن ml ۵۰ پتاس الکلی 0.715 نرمال توسط پیپت حبابدار. در کشورهای اروپایی مقدار نمونه را ۲ گرم و مقدار پتاس الکلی را ۲۵ml با نرمالیته ی ۰/۵ استفاده می کنند.
مرحله سوم
ارلن را به یک مبرد برگردان که حداقل ۵cm طول داشته باشد متصل کرده و به مدت یک ساعت در حرارت جوش قرار می دهیم. معمولا در مدت ۳۰ دقیقه روغن ها و چربی های معمولی صابونی میشوند ولی برای اطمینان از تکمیل شدن صابونی کردن ۳۰ دقیقه دیگر حرارت را ادامه می دهیم حرارت دادن باید به نحوی باشد که هیچ بخاری از انتهای مبرد خارج نشود. زیرا در این صورت قسمتی از استرهای با نقطه جوش پایین از دست خواهند رفت.
پس از گذشت یک ساعت اجاق را خاموش کرده و صبر میکنیم تا بخارات متصاعد شده در خنک کننده به صورت مایع درآمده و به محتویات ارلن اضافه شود. سپس قبل از اینکه محتویات ارلن خنک شود با کمی آب مقطر داخل مبرد را شستشو داده و به ارلن اضافه میکنیم. با افزودن آب میتوان به خاتمه صابونی شدن پی برد. چون هرگاه عمل صابونی شدن کامل شود در صورتی که آب به مخلوط اضافه شود مخلوط کاملا شفاف است و هرگاه هنوز عمل صابونی کامل نشده باشد مخلوط کدر خواهد بود.
مرحله چهارم
به محتویات ارلن چند قطره فنل فتالئین افزوده تا به رنگ ارغوانی در آید. سپس اضافی قلیا را با HCL ۰/۵ نرمال تیتر میکنیم تا آخرین قطره باعث زایل شدن رنگ ارغوانی شود و رنگ اولیه که زرد رنگ است زایل شود.
مرحله پنجم
آزمون فوق را برای شاهد نیز انجام می دهیم.
مرحله ششم
فرمول اندیس صابونی روغن به صورت زیر است:
B : میلی لیتر اسید مصرفی برای شاهد
S : میلی لیتر اسید مصرفی برای نمونه
N : نرمالیته اسید
W : وزن نمونه
از اندیس صابونی بیشتر برای شناسایی کدام روغن ها استفاده میشود؟
از آزمون اندیس صابونی معمولا برای شناسایی روغن هایی که اسیدهای چرب کوتاه زنجیر دارند استفاده میشود مانند روغن های زیر:
اندیس صابونی روغن نارگیل : 255
اندیس صابونی هسته نخل : 247
اندیس صابونی کره : 225
اندیس صابونی سویا : 189 – 195
اندیس صابونی ذرت : 187 – 199
اندیس صابونی آفتابگردان : 196 – 199
دوره متخصص آزمایشگاه مواد غذایی
مجموعه علم فود به عنوان همکار آموزشی سازمان غذا و دارو، دو دوره آموزشی در زمینه آزمایشات کنترل کیفیت مواد غذایی که شامل آزمایشات کنترل کیفیت میکروبی مواد غذایی و آزمایشات کنترل کیفیت شیمی مواد غذایی می باشد را به صورت کاملا عملی و مهارت محور در سایت علم فود ارائه میدهد. این دوره ها در آزمایشگاه همکار سازمان غذا و دارو و سازمان دامپزشکی ضبط شده و آزمون های مهم و نکات مهم آزمایشات مواد غذایی در دوره آموزش داده شده است.
بعد از گذراندن دوره های آزمایشگاه شیمی و میکروب مواد غذایی میتوانید، گواهینامه مورد تایید سازمان غذا و دارو نیز با مجموعا 10 امتیاز بازآموزی کسب کنید. برای آشنایی با دوره های تخصصی آزمایشگاه مواد غذایی بر روی ثبت نام و شروع یادگیری کلیک کنید:
دوره های تخصصی آزمایشگاه مواد غذایی
دوره آزمایشگاه شیمی مواد غذایی
آموزش صفر تا صد آزمایشگاه شیمی مواد غذایی به صورت عملی در سایت علم فود به همراه گواهینامه معتبر آموزشی
دوره آزمایشگاه میکروبی مواد غذایی
دوره تخصصی آزمایشگاه میکروبیولوژی مواد غذایی به همراه آموزش اصول تخصصی کار در آزمایشگاه مواد غذایی
دوره بدو استخدام مسئولین فنی صنایع غذایی
در دوره بدو استخدام مسئولین صنایع غذایی که در سایت علم فود به صورت ویدیویی و در بستر اپلیکشین ارائه شده است تمامی مباحث مهمی که مسئولین صنایع غذایی در بدو ورود به واحد تولیدی باید بدانند آموزش داده شده است. بعد از گذراندن دوره گواهی مورد تایید سازمان غذا و دارو با 5 امتیاز بازآموزی ارائه میشود. برای آشنایی با دوره بر روی عکس زیر کلیک کنید:
دوست عزیز علم فودی، با مراجعه و عضویت در سایت علم فود میتونی به کلی مقاله در زمینه صنایع غذایی و دوره های تخصصی صنایع غذایی دسترسی داشته باشی، کافیه روی لینک زیر کلیک کنی:
