آزمایش اندازه گیری اندیس یدی در روغن

آزمایش اندازه گیری اندیس یدی در روغن به چه صورت است؟ سلام به شما دوست عزیز علم فودی. ممنونیم که علم فود رو برای آشنایی با آزمایش اندازه گیری اندیس یدی در روغن انتخاب کردید. تا پایان این مطلب با علم فود همراه باشید.

 

هدف اندازه گیری اندیس یدی در روغن

هدف از اندازه گیری اندیس یدی در روغن : بررسی میزان غیراشباعیت روغن ها
• اندیس یدی عبارت است از گرم ید جذب شده توسط ۱۰۰ گرم از نمونه روغن و یا چربی
• این اندیس نشان دهنده تعداد پیوند های دوگانه موجود در نمونه روغن است
• در واقع اندیس یدی نشان دهنده درجه غیر اشباعیت روغن ها و چربی هاست
• در روغن هایی که حالت نرم و مایع دارند، اندیس یدی بالاتر است (رابطه اندیس یدی و تعداد پیوندهای دوگانه مستقیم است)
• روغن هایی با اندیس یدی بالا، مستعد فساد اکسیداسیونی هستند
• برای غلبه بر این مشکل در صنعت، این روغن ها را هیدروژنه می کنند

• به منظور کنترل فرآیند هیدروژناسیون در مراحل مختلف هیدروژنه کردن اندیس یدی نمونه ها اندازه گیری می شود
• جهت اندازه گیری یدی از هالوژن ها(هالید ید) که می تواند مونوبروما یدید IBR باشد استفاده می شود

• در مجموع اندیس یدی رابطه عکس با نقطه ذوب و رابطه مستقیم با اکسیداسیون دارد

اصول آزمون اندازه گیری عدد یدی روغن

در آزمون اندازه گیری عدد یدی روغن، اصول آزمون مخلوط کردن آزمونه با حلال و افزودن معرف هانوس، پس از گذشتن مدت زمانی مشخص و افزودن پتاسیم یدید و آب، سپس عیارسنجی مقدار ید آزاد با استفاده از محلول سدیم تیوسولفات است.

 

ساخت معرف هانوس برای اندازه گیری اندیس یدی

 یکی از هالوژن های متداول، ترکیبی تحت عنوان معرف هانوس است: مقدار ۲/۱۳ گرم ید خالص را در یک لیتر اسید استیک ۹۹ تا ۱۰۰ درصد حل می کنیم و حدود ۳ میلی لیتر به آن برم اضافه می نماییم (حل کردن ید در اسید استیک زیر هود و در مجاورت حرارت ملایم انجام گیرد و پس از سرد کردن محلول، برم به آن اضافه گردد)

 

روش انجام اندازه گیری اندیس روغن

مواد مورد نیاز برای اندازه گیری اندیس روغن:
• روغن
• کلروفرم
• معرف هانوس
• یدیدپتاسیم
• آب مقطر
• تیوسولفات سدیم ۰.۱ نرمال
• معرف چسب نشاسته

 اندازه گیری عدد یدی به روش هانوس

۱.مقدار ۰.۵ گرم نمونه روغن جامد و یا ۰.۲۵ گرم از نمونه روغن مایع را در یک ارلن مایر به دقت وزن می کنیم
2. ۱۰ میلی لیتر کلروفرم به آن افزوده و روغن را در آن حل می کنیم
3.به وسیله یک پیپت ۲۰-۲۵ میلی لیتر محلول هانوس را به ارلن می افزاییم و خوب هم می زنیم
4. درب ارلن را با فویل بسته و در جای تاریکی به مدت ۳۰ دقیقه قرار می دهیم تا واکنش ها تکمیل شوند
5. پس از ۳۰ دقیقه، ۱۵-۲۰ میلی لیتر یدیدپتاسیم ۱۵%به محتویات اضافه می کنیم و خوب هم می زنیم سپس ۱۰۰ سی سی آب مقطر اضافه می کنیم
6. در نهایت محلول را با تیوسولفات سدیم ۰.۱نرمال تیتر می کنیم تا محلول زرد رنگ کم رنگ شود
7. سپس چند قطره چسب نشاسته به آن افزوده و تیتراسیون را ادامه می دهیم تا رنگ آبی کاملا از بین برود
8. توجه: آزمایش شاهد نیز دقیقاً مثل بالا ولی بدون نمونه انجام می شود

 

مکانیسم واکنش برای اندیس یدی

 ترکیب هالیدید، با پیوندهای دوگانه وارد واکنش می شود
• هرچه تعداد پیوند دوگانه بیشتر باشد، مقدار بیشتری از برمید ید مصرف می شود و مقدار کمتری بدون واکنش می ماند
• در مرحله بعد، برمید ید باقی مانده با یدیدپتاسیم واکنش می دهد
• بدلیل اینکه مقدار برمید ید از ابتدا کم بود، مقدار ید نهایی تولید شده در این واکنش نیز کم خواهد بود
• در مرحله نهایی ید تشکیل شده با تیوسولفات سدیم تیتر می شود
• بدلیل کم بودن ید، مصرف تیوسولفات نیز کم است لذا پارامترS کم بوده و عدد (S-B )بزرگ خواهد شد
• با بزرگ شدن کسر، عدد یدی بزرگ می شود
• لذا نتیجه گیری می شود با افزایش تعداد پیوند دوگانه، عدد یدی نیز افزایش می یابد.

عدد یدی روغن چیست؟

عدد یدی روغن عبارت است از، جرم هالوژن جذب شده به وسیله آزمونه برحسب مقدار ید، با روش مشخص شده در این آزمون، به صورت کسری از جرم آزمونه، بیان میشود. عدد یدی روغن به صورت گرم در صد گرم چربی بیان میشود.

 

عدد یدی روغن طبق استاندارد چند است؟

طبق استاندارد کشور ما حداقل عدد یدی روغن های هیدروژنه شده معادل ۷۵ می باشد.

 

دوره های آموزشی آزمایشگاه مواد غذایی 

 

دوست عزیز علم فودی اگر می خوای از دوره های تخصصی که علم فود برگزار میکنه باخبر بشی و کلی مطلب علمی در زمینه صنایع غذایی یاد بگیری علم فود رو در اینستاگرام هم دنبال کن (کافیه روی عکس زیر کلیک کنی تا وارد پیج علم فود بشی):

علم فود