بسته بندی در صنایع غذایی | انواع بسته بندی مواد غذایی

بسته بندی در صنایع غذایی یکی از مهمترین و تعیین کننده ترین عوامل موثر بر عرضه کالا و موفقیت در کسب بازار، هم اکنون تمامی فعالیت‌های تولیدی و بازرگانی را در جهان متوجه خود کرده به نحوی که اگر چه مقوله جدیدی در صنعت اقتصاد نیست ولی با تحولاتی که یافته توجه بسیاری را به خود جلب نموده و به عاملی تعیین کننده در موفقیت عرضه کالا و خدمات در انواع بسته بندی مواد غذایی تبدیل شده است.

در پست های قبلی علم فود در مورد بسته بندی فعال مواد غذایی و بسته بندی هوشمند در صنایع غذایی صحبت کردیم. در این مقاله از علم فود قصد داریم درمورد بسته بندی در صنایع غذایی و انواع بسته بندی مواد غذایی صحبت کنیم.

بسته بندی در صنایع غذایی چیست؟

بسته بندی در صنایع غذایی عبارت است از هنر و علم آماده سازی مواد غذایی برای انبار کردن و در نهایت فروش یا به بیان دیگر بسته بندی عبارت است از پوششی که سلامت کالای محتوای خود را از مرحله تولید تا مرحله مصرف حفظ می کند.

بسته بندی مواد غذایی باید در حد امکان ساده و ارزان باشد ضمن اینکه اهداف اولیه بسته بندی انواع مواد غذایی یعنی خاصیت حفاظتی و جذابیت را دارا باشد . با عنایت به اینکه بسته بندی توسط ماشین های مختلف فرایند میشود بنابراین خواص دیگری نیز باید داشته باشد عبارتند از قابلیت دوخته شدن در حرارت پذیری و شکل پذیری به کمک باد، خلا و یا فناوری های حرارتی.

هدف بسته بندی در صنایع غذایی

افزایش طول عمر مواد غذایی و حفاظت از عوامل فساد درونی و بیرونی
جلوگیری از ضایعات افزایش مدت نگهداری
آسان تر شدن حمل و نقل استفاده از محصولات در فصولی مثل بهار و تابستان
جلوگیری از آسیب تغییرات جوی به مواد غذایی بسته بندی شده
کاهش ضایعات و جلب مشتری
سالم رسیدن مواد غذایی به دست مصرف کننده

انواع بسته بندی مواد غذایی

انواع بسته بندی مواد غذایی از نظر تولید:

انواع بسته بندی موادغذایی براساس اینکه در کارخانجات موادغذایی ساخته شود و یا اینکه قبلا در کارخانجات دیگر تولید میگردند دو دسته اند:

قوطی های کنسروی فلزی و همین طور شیشه های که قبلا در کارخانجات قوطی سازی و شیشه سازی تهیه شده اند.
مواد بسته بندی پلاستیکی و کاغذی معمولا در خود کارخانه های مواد غذایی در پروسه تولید مواد غذایی تولید و برای بسته بندی استفاده میشود.

این مقاله رو از دست نده: بسته بندی هوشمند مواد غذایی

انواع بسته بندی مواد غذایی از نظر جنس:

شیشه ای: یکی از انواع بسته بندی در صنایع غذایی شیشه است. انواع شیشه بستگی به نوع موادغذایی دارد شیشه را میتوان برای غذاهایی چون نوشابه، چاشنی ها، شیر و فرآورده های آن بکار برد.

قوطی فلزی یا آهن سفید : از دیگر انواع بسته بندی مواد غذایی قوطی فلزی است. قبل از ساختن قوطی ورق آن را با یک لایه نازک قلع، قلع اندود میکنند. برای جلوگیری از زنگ زدگی حاصل از بخار آب متصاعد شده و همینطور کاهش واکنش های شیمیایی بین فلز و محتویات قوطی سطح خارجی قلع لاک اندود میشود.
- مثال لاک ماده: اپوکسی رزین در صنعت بسته بندی فرآورده شیر، و الئورزین در صنعت بسته بندی کنسروهای میوه، ماده فنولیک در بسته بندی موادغذایی دریایی کاربرد دارند.

قوطی های آلومنیوم: آلومینیوم یکی از انواع قدیمی بسته بندی در صنایع غذایی است. جنس آلومنیوم در صنعت بسته بندی موادغذایی بیش از نیم قرن است که کارایی دارد. از مهمترین مزایای مواد آلومنیومی غیر سمی بودن آنها است.

پلاستیک ها: امروزه پلاستیک ها کاربرد زیادی به عنوان بسته بندی در صنایع غذایی پیدا کرده و در درجه دوم اهمیت بعد از شیشه ها قرار گرفته اند. پلاستیک ها از نفت خام، گاز و زغال سنگ تهیه میشود. از مهمترین این مواد می توان به پلی اتیلن، وینیل کلراید، پلی پروپیلن و سلوفان اشاره کرد.

کاغذ- مقوا – کارتن: کاغذهایی که برای بسته بندی در صنایع غذایی بکار میرود به شرح زیر است:
- کاغذ کرافت: رنگ این کاغذ قهوه ای روشن است. برای بسته بندی در صنایع غذایی و مکمل ها استفاده میشود.
- کاغذ لامینه : لامینه یعنی چند لایه بودن با استفاده از ورقه های نازک آلومینیوم یا پلی اتیلن می باشد.
- کاغذ پاراشیمنت : نسبت به روغن و رطوبت بسیار مفید است.
- کارتن : برای بسته بندی هایی که روی هم چیده میشوند از کارتن استفاده میشود.

این مقاله رو از دست نده: 5 تکنیک جدید بسته بندی نان و شیرینی

همیچنین به انواع بسته بندی مواد غذایی که از دسته بسته بندی های جدید هستند اشاره می کنم:

فیلم های خوراکی : لایه‌ا‌ی نازک از مواد بیوپلیمری با ضخامت 250 میکرومتر هستند. این پوشش ها،در سطح یا بین اجزای مواد غذایی قرارگرفته و به عنوان سدی در برابر انتقال مواد (رطوبت، چربی و گازها) عمل میکنند.

بسته بندی آنتی باکتریال : در این نوع بسته بندی در صنایع غذایی از مواد ضدمیکروبی استفاده میشود :
- کیتوزان : كيتوزان به صورت ذاتي داراي خاصيت آنت باكتريال است. از آنجا که كيتوزان يك
  پلي ساكار زيست تخریب پذير داراي گروهاي آمين می باشد.

نانو لوله های کربنی : نانولوله های کربنی ضد باکتری هستند. چنانکه مشاهده شده است تماس مستقیم با مجموعه‌ای نانولوله های کربنی برای اشرشیا کلی مهلک بوده و موجب مرگ آن میشود دلیل این امر احتمالاً سوراخ شدن سلول های میکروبی توسط نانولوله های کربنی دراز و نازک می باشد.

اکسید روی : تحقیقات انجام شده نشان داده‌اند که ذرات روی اکسید برای جلوگیری از باکتری های گرم مثبت و گرم منفی موثرند.آنها حتی در برابر اسپرم های مقاوم به دمای بالا و دمای پایین فعالیت ضد باکتریایی دارند . ذرات روی اکسید کوچکتر فعالیت ضد باکتریایی بیشتری دارند غلظت و سطح ذرات ضد باکتریایی بهتر خواهد بود.

نانو ذرات نقره : نانوذرات نقره یکی از پر کاربرد ترین ذرات در حوزه نانو پس از نانولوله های کربن است، که کاربرد آن در دنیای نانو افزوده می شود یکی از دلایل کاربرد گسترده به دلیل خاصیت آنتی باکتریال این ذرات است و در واقع نانوذرات نقره برای عوامل بیماری زا یک سمت تلقی می شوند و برای بدن انسان غذا و بافت‌ها بی ضرر دارد.

روش های بسته بندی در صنایع غذایی

بسته بندی به روش اسپتیک : یکی از انواع بسته بندی مواد غذایی بسته بندی به روش اسپتیک است. شامل استریل کردن محصول قبل از بسته بندی و قرار دادن آن در داخل ماده بسته بندی از پیش استریل شده در یک محیط استریل و عاری از میکروب است
- از این روش مدت هاست برای شیر و محصولات لبنی و اکنون برای آب میوه و محصولات مایع دیگر نیز استفاده می شود.

این مقاله رو از دست نده: فیلم های خوراکی | فیلم های خوراکی در صنایع غذایی

بسته بندی با اتمسفر کنترل شده : یکی دیگر از روش های انواع بسته بندی مواد غذایی است در این نوع بسته بندی مشخصات از پیش تعیین شده وجود دارد این روش بسیار هزینه بر بوده و به دلیل حفظ هوای اصلی در اطراف محصول بسته بندی شده از نظر فنی غیرممکن یا غیر عملی است.

بسته بندی به روش اتمسفر تغییریافته یا MAP : این نوع بسته بندی در صنایع غذایی یکی از روش های سودمند و مفید در انواع بسته بندی مواد غذایی است.بسته بندی به روش اتمسفر تغییر یافته به معنای بسته‌بندی یک محصول فسادپذیر در هوای است که تغییر یافته است.
- یکی از اهداف اصلی در این نوع بسته بندی در صنایع غذایی توسعه روش بسته بندی با تغییر اتمسفر به عنوان جایگزینی برای نگهداری محصولات از طریق انجماد و کاهش مصرف انرژی است بدون اینکه آثار منفی بر کیفیت محصول در حین مراحل انبارداری و فروش به بار آورد.